استفاده از رایحه در تشخیص بیماری ها (بخش اول)

تشخیص بیماری از طریق استشمام

قرن ها است که حس بویایی ما به عنوان یک ابزار تشخیصی در طب استفاده می شود ، چه برای تشخیص گاز قانقاریا در میدان های جنگ و چه کتواسیدوز دیابتی در بخش اورژانس. در دهه های اخیر ، مطالعات بسیاری در زمینه تشخیص رایحه با بینی انسان ، حیوان و یا بینی الکترونیک ( Enose ) انجام شده است. توانایی انسان در تشخیص بیماری از طریق بو ، به ندرت مورد مطالعه قرار گرفته است.

آیا بیماری ها بو می دهند؟

بوی بدن می تواند نشانه ای فراتر از فراموش کردن یک فرد برای استفاده از خوشبوکننده های بدن خود باشد. از 2000 سال قبل از میلاد ، یونانیان و چینیان باستان از رایحه برای تشخیص بیماری های عفونی مانند سل استفاده می کردند. از آن زمان به بعد ، حس بویایی ما به عنوان ابزاری تشخیصی در تمرین پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه های مشهور آن شامل احساس بوی ناخوشایند در اطراف بیماران مبتلا به نارسایی کبدی و بوی میوه ای کتون در بازدم بیماران مبتلا به کتواسیدوز دیابتی است.

چرا بیماری ها بوی خاصی می دهند؟

حس بویایی به توانایی سلولهای حسی تخصصی بینی در درک ترکیبات فرار بستگی دارد. بیماری هایی مانند انواع عفونت ها و یا بیماری های بدخیم می تواند با تغییر در متابولیسم میزبان همراه با تولید ترکیبات متابولیکی مختلف و در نتیجه بوی متفاوت همراه باشد.

بهترین روش تشخیص بیماری از طریق بو

در اواخر دهه 1980 ، یک تعلیم دهنده پس از آنکه سگی دائماً ضایعه ی روی پای او را استشمام می کرد ، به یک خال مشکوک شد و در نهایت حتی سعی کرد آن را بردارد. متعاقباً متخصص پوست ، ملانوم (سرطان بدخیم پوست) را تشخیص داد.

از آن زمان به بعد ، مطالعات مختلفی بر روی حساسیت حیوانات به انواع بو به عنوان یک روش تشخیصی، انجام شده است. تلاش برای تقلید از سیستم بویایی بیولوژیکی منجر به ایجاد انواع مختلفی از بینی های الکترونیکی می شود که در زمینه پزشکی نیز به طور فزاینده ای مورد استفاده قرار می گیرند.

به نظر می رسد پتانسیل حیوانات در زمینه پزشکی دست کم گرفته می شود ، کمتر مورد مطالعه قرار می گیرد و در نتیجه کم استفاده می شود. چندین مطالعه مورد بحث در این بررسی نتایج امیدوار کننده و حتی گاهی چشمگیر را نشان می دهد. به عنوان مثال ، در شش مطالعه سرطان با سگ ها که در مقاله مروری ” Smelling the diagnosis A review on the use of scent in diagnosing disease  ” بررسی شده است ، حساسیت متوسط به ترتیب 94٪ و 98٪ بوده است.

اگرچه هیچ مطالعه مقایسه مستقیمی انجام نشده است ، اما به نظر می رسد سگها از Enoses بهتر عمل می کنند ، زیرا حساسیت متوسط Enoses در هفت مطالعه سرطان به ترتیب فقط 75٪ و 92٪ بود. سگها به غلظت متوسط VOC كمتر از 0.001 قسمت در ميليون  نياز دارند. از طرف دیگر ، آستانه تشخیص Enoses  0.1 تا 5 قسمت در میلیون (ppm) ) است ، اگرچه مانند حیوانات انواع مختلف Enoses حساسیت متفاوتی برای مواد فرار مختلف دارند. در مقایسه ، آستانه تشخیصی انسان به طور متوسط از 0 تا 80 ppm است که باز هم به نوع ماده بستگی دارد. به عنوان مثال ، آمونیاک توسط انسان تا زمانی که غلظت آن به ppm 50 برسد، قابل درک نیست. روی هم رفته ، بویایی بسیاری از حیوانات 100 برابر بهتر از انسان و Enoses است و شاید ارزش استفاده مناسب از این فناوری برتر را داشته باشد.

اخیراً ، تمرکز اصلی مطالعات تشخیص بو بر بیماری های ریوی (COPD ، آسم و سرطان ریه) بوده است. در حال حاضر برای سایر بیماری های بدخیم مانند سرطان روده بزرگ ، روش های غربالگری تهاجمی (کولونوسکوپی) استفاده می شود. تشخیص چندین بیماری عفونی از جمله سل را می توان با غربالگری سریع و دقیق به کمک حیوانات ، به ویژه در مناطق محروم بهبود داد. در آخر ، تشخیص رایحه نویدبخش آینده است و باید از نظر تلاش تحقیقاتی و بودجه از اولویت بالاتری برخوردار شود.